Εξελίξεις στο Κυπριακό και πιθανές παγίδες

Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι για την πορεία των διαπραγματεύσεων μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Τουρκία, αν πραγματικά επιθυμεί να ενταχθεί (ή να συνεχίσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις) στην Ευρωπαική οικογένεια, θα πρέπει να εφαρμόσει το πρωτόκολο που υπέγραψε με την Ε.Ε. Μια πιθανή ενδιάμεση κίνηση των Τούρκων για αποφυγή εφαρμογής του Πρωτοκόλου, η οποία τυγχάνει στήριξης από τον διεθνή αλλά και τον εσωτερικό παράγοντα, είναι η «επιστροφή» της περιοχής των Βαρωσίων και η επαναλειτουργία του λιμανιού της Αμμοχώστου σε συνεργασία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, υπό την επίβλεψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ταυτόχρονα, η Τουρκία θα ζητήσει ώς αντάλλαγμα την «άρση της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων» από την διεθνή κοινότητα.

Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει θετικές και αρνητικές συνέπειες για την εξέλιξη του Κυπριακού. Οι οποιεσδήποτε θετικές εξελίξεις είναι καλοδεχούμενες.

Ας εξετάσουμε όμως τις αρνητικές συνέπειες :

α) Για άλλη μια φορά, η Τουρκία θα παρουσιαστεί ως η πλευρά που κάνει «παραχωρήσεις» και «συμβιβασμούς» για την επίλυση του Κυπριακού

β) Θα αρχίσει η ροή των ευρωπαϊκών κονδυλίων και το απευθείας εμπόριο με τους Τουρκοκύπριους, κάτι που στην ουσία συνιστά παράκαμψη της Κυπριακής Δημοκρατίας και βήμα προς έμμεση αναγνώριση του ψευδοκράτους

γ) Οι Τουρκοκύπριοι, μετά την αναβάθμιση της οικονομίας τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα έχουν πλέον κίνητρα για επιδίωξη λύσης του Κυπριακού,

δ) Υπάρχει πιθανότητα διάσπασης των Ελληνοκυπρίων προσφύγων με κύριο θέμα αντιπαράθεσης την επιστροφή της Αμμοχώστου και όχι άλλων κατεχομένων περιοχών.

Παρά το γεγονός ότι είμαι πρόσφυγας από την Αμμόχωστο, πιστεύω ότι οποιαδήποτε απόφαση/πρόταση της Κυπριακής Κυβέρνησης για το πιο πάνω θέμα θα πρέπει να ληφθεί με βάση τη βούληση του Κυπριακού λαού μέσα από λαϊκό δημοψήφισμα. Μέχρι τότε, οι ηγέτες θα πρέπει να αποφύγουν τα σφάλματα του παρελθόντος και να είναι ειλικρινείς με το λαό για πιθανές εξελίξεις στο Κυπριακό. Όπως μου είχε πρόσφατα αναφέρει προσωπικά ένας πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου: «Στο παρελθόν, δεν είμασταν ειλικρινείς με τον Κυπριακό λαό. Στο τέλος της ημέρας, ο κόσμος δεν ήξερε τι ακριβώς διαπραγματεύονταν οι ηγέτες του».

Τουρκική Στρατιωτική Κατοχή της Κύπρου: Κυπριακό ή Ευρωπαικό Πρόβλημα;

Δύο περίπου χρόνια μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βρισκόμαστε σε μια απαράδεκτη και άνευ προηγουμένου κατάσταση: α) Η Τουρκία κατέχει στρατιωτικά και παράνομα ένα κομμάτι της Ευρώπης (κατεχόμενα εδάφη στην Κύπρο) και β) Η Τουρκία διαπραγματεύεται την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διεθνής κοινότητα μιλά για την ανάγκη μιας νέας πρωτοβουλίας για επίλυση του Κυπριακού και η Τουρκία, με την συμπαράσταση των Ηνωμένων Πολιτειών και της Αγγλίας, προωθεί (εδώ και χρόνια) την άμεση σύνδεση των δυο πιο πάνω θεμάτων.

Συμφωνώ ότι τα δύο θέματα σχετίζονται σε κάποιο βαθμό, αλλά διαφωνώ ότι θα πρέπει να επιτρέψουμε την χρονική τους σύνδεση. Η παράνομη στρατιωτική κατοχή της Κύπρου αποτελεί παραβίαση όλων των βασικών αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση ωφείλει να αντιμετωπίσει την Τουρκική κατοχή ως ευρωπαϊκο θέμα. Η Κυπριακή και η Ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να επιμένουν ότι η άμεση απόσυρση των Τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων από την Κύπρο θα πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα πρέπει να τεθεί άμεσα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων Ευρώπης-Τουρκίας.

Είναι γνωστό ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να λειτουργεί με κανόνες «ανατολίτικου παζαριού» έτσι ώστε να καθυστερεί την εκπλήρωση των ευρωπαϊκών της υποχρεώσεων μέχρι την στιγμή της ένταξης της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχουν όμως αρκετές ενδείξεις ότι αυτό μπορεί να μην γίνει ποτέ. Αν η επίλυση του Κυπριακού συνδεθεί, χρονικά και ουσιαστικά, με την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρώπη, τότε το μέλλον της Κύπρου θα συνεχίσει να εξαρτάται από το Τουρκικό ανατολιτικο παζάρι (όπως συμβαίνει εδώ και 32 χρόνια).

Για τους λόγους που αναφέρω πιο πάνω, πρέπει να επιδιώξουμε την αναβάθμιση του Κυπριακού Προβλήματος ως Ευρωπαικού Προβλήματος. Η Κύπρος και η Ελλάδα έχουν την δυνατότητα να σχηματίσουν συμμαχίες με άλλα Ευρωπαϊκα κράτη έτσι ώστε να «εκθέσουν» την ωμή πραγματικότητα της Τουρκικής στρατιωτικής εισβολής και κατοχής μέσα στα Ευρωπαικά σαλόνια. Μόνο τότε η Ευρώπη θα αναλάβει ουσιαστική πρωτοβουλία για επίλυση του Κυπριακού.

Ώρα για υποβολή ολοκληρωμένου σχεδίου λύσης του Κυπριακού Προβλήματος

΄Εχουν περάσει σχεδόν 32 χρόνια από την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Τα τουρκικά στρατεύματα παραμένουν στο νησί, ο αριθμός των παράνομων Τούρκων εποίκων αυξάνεται συνεχώς, η μοίρα των αγνοουμένων μας παραμένει άγνωστη και σιγά-σιγά η παλαιά γενιά των προσφύγων φεύγει από τη ζωή με το παράπονο ζωγραφισμένο στο πρόσωπο και στην ψυχή.

Μετά από τις επανελειμμένες προσπάθειες των «Μεγάλων Δυνάμεων» να επιβάλουν την δική τους διχοτομική λύση στον Κυπριακό λαό (βλέπε Σχέδιο Ανάν), ήρθε τώρα η σειρά της Τουρκίας να προτείνει το δικό της σχέδιο λύσης (βλέπε 10 προτάσεις για λύση του Κυπριακού). Τα Ηνωμένα Έθνη «μελετούν» και η Αμερική «χαιρετίζει» τις τουρκικές προτάσεις. Αν είναι δυνατόν! Ο Τούρκος εισβολέας να προτείνει τη δική του «λύση» στο πρόβλημα που δημιούργησε ο ίδιος.

Ποιά λοιπόν θα πρέπει να είναι η δική μας αντίδραση στην όλη κατάσταση; Η απάντηση κρύβεται μέσα στην ίδια την ερώτηση. Για άλλη μια φορά, ψάχνουμε για την σωστή «αντίδραση». Ίσως να είναι καιρός, όχι για αντί-δραση αλλά για δράση. Η Κυπριακή Κυβέρνηση, ισότιμο πλέον μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να αναλάβει δράση. Έφτασε η ώρα για την Κυπριακή Κυβέρνηση να συντάξει ένα «Ολοκληρωμένο Σχέδιο για Δίκαιη και Βιώσιμη Λύση του Κυπριακού Προβλήματος». Η πρωτοβουλία αυτή θα πρέπει να αναληφθεί από την Κυπριακή Κυβέρνηση και να υποβληθεί ταυτοχρόνως στα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. ‘Οπως μας διδάσκει η ιστορία, η καλύτερη αντίδραση είναι η προληπτική δράση.